chia sẻ của một kiểm toán viên có 4 năm kinh nghiệm làm việc ở một trong BIG4 – thời điểm năm 2020
1. Khả năng tìm kiếm việc làm khi vừa ra trường lớn.
Một điều mà hầu hết mọi người sẽ quan tâm đó là khả năng tìm việc sau khi ra tốt nghiệp. Ở một số ngành nghề việc này hoàn toàn không hề dễ dàng. Sự khó khăn này bắt nguồn từ 2 yếu tố quan trọng:
* Số công việc cần tuyển dụng mỗi năm tăng lên không đáng kể so với số sinh viên ngành đó ra trường.
* Công việc đòi hỏi phải có kinh nghiệm làm việc.
Và ở nghề kiểm toán, 2 việc kể trên sẽ không quá quan trọng. Đầu tiên, số lượng nhân viên cần bổ sung mỗi năm của các công ty kiểm toán là rất lớn. Việc thiếu hụt này, đặc biệt rõ ràng đối với vị trí chưa có kinh nghiệm (vừa tốt nghiệp). Việc này đến từ 2 nguyên nhân:
a) Nhiệm vụ của kiểm toán viên được chia theo năm kinh nghiệm. Sau 1 năm, các nhân viên được tuyển dụng khi vừa tốt nghiệp ở năm trước sẽ được thăng chức. Vị vậy mà hầu hết công ty kiểm toán cần bổ sung người để thay thế vị trí.
b) Ngoài những người lên cấp, thì số người bỏ việc sau 1 năm cũng nhiều vô số. (sẽ nói rõ hơn ở phần sau).
Tiếp theo đó là khó khăn về kinh nghiệm cũng không phải là điều quan trọng đối với ngành kiểm toán. Chẳng trường nào mà dạy nổi cách thức làm việc của tất cả công ty. Thứ mà nhà trường sẽ truyền tải, cũng như thứ mà công ty kiểm toán kỳ vọng ở những bạn vừa tốt nghiệp (hoặc vừa bắt đầu thực tập) đó là nắm vững kiến thức KẾ TOÁN. Gần như khi bước vào công ty kiểm toán, tất cả các anh / chị cấp trên đều xem lứa đàn em vừa vào không hề có chút kinh nghiệm nào và đôi khi là chẳng biết làm gì nếu không được chỉ dẫn (điều này là rất bình thường và các anh chị cũng từng như vậy). Họ / công ty sẽ tổ chức training từ những thứ cơ bản nhất. Khi đi làm, cái gì không biết sẽ được giải thích. (Quan trọng là có chịu tiếp thu và có thái độ học hỏi hay không).
Một con số khá thú vị là mỗi một đợt nhận sinh viên thực tập 4BIG thường tuyển tầm 100 bạn sinh viên vào làm việc chính thức, như vậy cơ hội đang chờ đón các tân cử nhân ở môi trường làm việc đẳng cấp quốc tế là quá mở..
Ngoài ra, một số ngành nghề còn cần phải có quen biết hay lo lót tiền thì mới có nơi làm việc tốt. Nhưng đối với ngành kiểm toán hiện nay, số lượng công ty tư nhân, công ty nước ngoài có cơ sở tại Việt Nam là rất nhiều. Nên việc đó trở nên không có gì đáng ngại. Các công ty sẽ công khai đưa ra các vòng phỏng vấn. Nếu đủ năng lực, sẽ được tuyển dụng như mọi người (tất nhiên ở đâu cũng có những người sử dụng cửa sau để vào, nhưng nó không ảnh hưởng gì tới phần còn lại đâu ạ).
2. Là ngành nghề có khả năng cung cấp môi trường cực tốt để học hỏi và tích lũy.
Khi làm việc ở môi trường kiểm toán, lượng kiến thức / kinh nghiệm sẽ được tích lũy rất nhanh chóng. Nguyên nhân có thể kể đến như:
- Liên tục phải làm việc với khách hàng (những kế toán viên nhiều năm kinh nghiệm) vì vậy mà có thể học hỏi từ họ (một cách khôn khéo) cũng như phải chuẩn bị rất kỹ trước khi bước tới gặp khách hàng (hoặc sẽ bị khách hàng cho “0 điểm, về chỗ”).
- Tiếp theo là tỷ lệ 70 – 80% được hướng dẫn làm việc rất tận tình từ anh / chị có kinh nghiệm (đơn giản vì việc nhiều lắm lắm luôn, không ai rảnh giấu nghề rồi ôm việc tới chết đâu).
- Ngoài ra, đối với nghề kiểm toán, cứ mỗi lần kiểm cho một công ty, là 1 lần được học hỏi và hiểu rõ quy trình làm việc của công ty đó. Nhờ vậy mà chỉ trong 1 khoản thời gian ngắn, một kiểm toán viên sẽ thu thập được các thông tin về mô hình kinh doanh / cách thức làm việc / kinh nghiệm từ nhiều công ty khác nhau. Chứ không chỉ biết mỗi 1 công ty như nhiều ngành nghề khác.
3. Hướng đi nghề nghiệp rộng, dễ dàng chuyển sang các nghề khác.
Sau vài năm làm kiểm toán, với lượng kiến thức đã tích lũy, việc chuyển sang các ngành nghề khác là tương đối dễ dàng. Nghề thường được các kiểm toán viên chọn lựa chọn nhất đó là: kế toán. Các vị trí sau khi làm kiểm toán có thể kỳ vọng đó là: kế toán tổng hợp (3 năm kinh nghiệm kiểm toán), kế toán trưởng (5 năm kinh nghiệm) và cuối cùng là giám đốc tài chính (7 năm kinh nghiệm). Tuy nhiên con số trên chỉ là tương đối nhé, vì dù cùng số năm làm việc nhưng kinh nghiệm và năng lực của từng người là khác nhau; cũng như quy mô công ty mới lớn hay nhỏ mà vị trí khi chuyển việc sẽ khác nhau. *Ở một số công ty, kế toán trưởng cũng đồng thời là giám đốc tài chính*. Ngoài ra một số công việc khác có liên quan như: Kiểm soát / kiểm toán nội bộ, quản lý tài chính / kiểm soát tài chính (financial controller). Một số ít người sẽ chọn các dịch vụ khác như: M&A (dịch vụ mua bán sáp nhập).
Điều chắc chắn là nếu cùng 1 khoản thời gian làm việc, một bạn làm kiểm toán sẽ có được vị trí cao hơn so với một bạn làm kế toán. Trên thực tế có rất nhiều kế toán với số năm kinh nghiệm 5-7 năm là bình thường, thậm chí có những người làm 10-15 năm ở cùng một công ty. Đơn giản vì công viêc kế toán có tính chất lập lại cao, năm này qua năm khác nên rất khó thăng tiến. Vì vậy nếu một người làm kế toán mà muốn có thăng tiến tốt thì nên đi làm kiểm toán 3-5 năm trước khi quay về hành nghề kế toán, như vậy khả năng chuyên môn sẽ được đánh giá cao hơn rất nhiều và con đường thăng tiến sẽ rất xán lạn.
4. Mức thu nhập ổn định, rõ ràng và tăng tiến tốt trong dài hạn.
Còn nhớ trước đây, mình có quen một anh làm môi giới chứng khoán nhiều năm. Khi thị trường tăng nóng, đi café anh bảo tháng trước a kiếm được tầm 70tr. Tháng sau gặp lại, đang ngồi chơi vui vẻ thì anh nhận được tin nhắn xong thở dài nói: ”vài tháng nữa anh cưới rồi, mà dạo này thị trường xuống quá, không làm ăn được gì hết, công ty mới chuyển tiền, tháng này anh được có 34tr”. Hỏi ra thì biết để bảo vệ tài khoản khách hàng, anh kêu khách bán hết và tạm thời không giao dịch trong giai đoạn đó. Mà khách không giao dịch, thì làm sao có phí mà anh ăn hoa hồng. Anh tiếp lời “Tháng này kêu họ bán, người nghe thì bán xong thôi, người không nghe thì cứ mua mua bán bán. Họ lỗ nhưng anh có hoa hồng. Tháng tiếp theo mà cứ đà này, còn ai dám giao dịch, không biết ra sao đây”
Sự lên xuống đó có thể khiến người ta kiếm được rất nhiều tiền trong những thời điểm cụ thể, nhưng đôi khi lại tạo ra một áp lực vô cùng lớn nếu tình hình trở nên xấu đi. Mà cái “tình hình đó” - nó lại phụ thuộc vào nhiều thứ, và đôi khi những thứ đó chúng ta hoàn toàn không thể kiểm soát được. Đối với những người thích sự rõ ràng và ổn định, việc này không thoải mái tí nào. Còn với ngành kiểm toán. Mức lương rất ổn định và được quy định theo chính sách chung của công ty. Có lộ trình tăng lương rõ ràng chứ không phải suy nghĩ xem “khi nào tăng lương”, “có khi nào tháng sau lương k đủ sống không ta”
Mặc dù lương là vấn đề khá tế nhị. Nhưng tất nhiên, mình cũng sẽ chia sẻ thẳng thắn với mọi người để biết đường tính chuyện cho con em mình. Mức lương phía dưới có thể biến động nhẹ đối với từng công ty.
0 năm kinh nghiệm (mới tốt nghiệp) chủ yếu là lương cơ bản và công tác phí: mức lương (thực nhận / sau khi trừ hết tất cả loại thuế) là 8 triệu. Công tác phí 1 ngày: 300k (tiền khách sạn công ty lo, ăn sáng đôi khi khách sạn cũng lo luôn – đã bao gồm trong tiền phòng, ăn trưa thì chắc 90% khách hàng lo, chỉ tốn tiền ăn tối). Vì vậy nếu như chịu đi công tác (hoặc được xếp ngẫu nhiên đi công tác thường xuyên) thì mức lương 10tr/tháng khi vừa ra trường là việc hoàn toàn bình thường (với điều kiện đi công tác bớt vào các quán xịn nhất vùng)
1 năm kinh nghiệm: lương cố định 11tr (tùy theo năng lực), công tác phí không có biến động đáng kể
*Từ 0-1 năm kinh nghiệm, việc ghi lương cho phần thời gian tăng ca khá khó khăn. Nên nó cũng k quan trọng lắm.
2 năm kinh nghiệm (giữ vị trí trưởng nhóm kiểm toán): lương cố định 13.5tr
3 năm kinh nghiệm: 18tr5
4 năm kinh nghiệm: 22tr
Trên đây là những chia sẻ của mình về 4 điểm mạnh mà mình đúc kết được sau khi ra trường và làm việc ở một trong những BIG 4 về lĩnh vực kiểm toán mình đúc rút ra được. Hy vọng sẽ giúp ích được các bạn đang loay hoay trên con đường tìm cho mình một nghề nghiệp phù hợp với tính cách, năng lực và sở trường của mình. Chúc các bạn thành công